Neogotisch galerij-orgel (Walcker 1931)

Orgelkast - bouwdatum 1931

Orgelkast - architect - bijzonderheden Werd ontworpen door architecten G. Chr. Veraart en E. Richir

Orgelkast - plaats Op de galerij

Orgelkast - stijl  Neogotisch

Gebruikte materialen Eik en vlasstoffen

Beschrijving van de orgelkast Het oorspronkelijke bestek en de bijbehorende plannen geven een duidelijk beeld van de gebruikte materialen en van de afmetingen van het meubel. De belangrijkste panelen van de hoofdkast en van de speeltafel zijn gemaakt van “gezaagd eikenhout uit Hongarije of Slavonië van de beste kwaliteit zonder knoesten, spint of andere fouten voor alle zichtbare vlakken van de twee orgelkasten met de speeltafel voor de manualen.” De andere gebruikte houtsoorten zijn conifeer en beukenhout voor de treden. Merk op dat het bestek vermeldt dat “de ijzeren structuur die de orgels draagt, om de vloer van het doksaal te ontlasten, gemaakt zal zijn van winkelhaken, bouten, moeren, en in de muur gemetseld met Portlandcement”. Deze structuur weegt ongeveer 700 kilogram. Het venster, aan de zuidkant van de kerk, kreeg een dubbele beglazing, die nog steeds aanwezig en in goede staat verkeert. De meubels zijn tegen de muren gebouwd, zodat het orgel de muren als achterwand heeft, met uitzondering van enkele panelen. De meubels hebben geen deksel. Hun hoogte is op plan 619,5 cm, hun diepte is 398,5 cm links en 399,5 cm rechts, en de breedte is 284,5 cm links en 288 cm rechts. De bovenkant van de speeltafel is 157 cm hoog. Ze is tussen de twee meubels geïnstalleerd, waarbij de organist met de rug naar de gevel muur van de kerk zit. Er zijn geen pijpen zichtbaar. De panelen met lijstwerk die de voorzijde en zijkanten van de twee meubels versieren zijn gesculpteerd met in elkaar gestrengelde ringen. Er zijn drie van deze panelen vooraan en twee opzij. De panelen achteraan opzij zijn effen. Een gesculpteerd fries versiert de bovenzijde van de meubels. Opengewerkte motieven zijn vooraan bedekt met rode stof en opzij met rood geverfde houden panelen. Het meubel is beschilderd met biesjes in rode, groene en zwarte verf. De parellijnen in de stijlen en het bovenfries zijn goudkleurig geverfd. Het geheel vormt twee kubussen tegen de muren, aan weerszijden van het grote venster. De trap naar het orgel eindigt in het linkse meubel, met een deur dat naar het doksaal toegang verleent. Zowel in de onderbouw als in de bovenbouw zijn er deuren of verwijderbare panelen die toegang geven tot de binnenkant.

Speeltafel - bouwdatum 1931

Speeltafel - stijl Post-romantisch

Speeltafel - beschrijving Een lattengordijn bedekt de manualen

Speeltafel - plaats Het eikenhouten meubel staat op een podium in het midden van de galerij, onder het grote venster. De organist kijkt naar de kerk.

Speeltafel - materialen Deuren met kruislatten openen aan de voorzijde en de zijkanten. Een paneel onder de manualen kan worden verwijderd en de bovenkant van de voorzijde is geschroefd

Persoon belast met het onderhoud Hadrien Paulus

Datum/periode van het onderhoud Jaarlijk

Combinatieschakelaar - type en plaats Op de bodem van de rechtse hoofdkast zijn stopcontacten geïnstalleerd

Crescendo Elektrisch

Windwerk - druk 90 mm CE (inschrijving onder de windlade van het Hoofdwerk)

Stemming Diapason 435 Hz

Temperatuur Gelijkzwevend

Akoestiek 4 seconden

Orgelbouwer(s)  Walcker

Historiek Het orgel van E. F. Walcker zou het vijfde orgel van de abdij sinds 1560 zijn.

De archieven van voor de Franse Revolutie vertellen ons dat de hertogin van Parma in 1560 een orgel schonk.

Na de godsdienstoorlogen in de Nederlanden, ontving de abdij in 1619 een nieuw instrument, dat gedeeltelijk door aartshertogen Albert en Isabella werd geschonken.

In de tweede helft van de XVIIIe eeuw werd de abdij volledig in de Franse stijl gerenoveerd, zoals men vandaag nog kan zien. Uit deze periode dateert het instrument dat in 1780 door I. Van Peteghem werd gebouwd. Waarschijnlijk werd dit instrument na de Revolutie aan Wambeek verkocht.

Grand Orgue
53 toetsen (C tot e’’’)

Prestant 8
Bourdon 8
Prestant 4
Flûte 4
Doublette 2
Nazard (2 2/3)
Tierce (1 3/5)
Fourniture II
Cymbale II
Cornet V
Trompette 8 B. en D.
Voix humaine 8 B. en D.
Clairon 4 B. /
Sesquialter II D.
Tremblant
Rossignol
Ventile

Positif de Dos
53 toetsen (C tot e’’’)

Bourdon 8
Prestant 4
Flûte 4
Doublette 2
Larigot (1 1/3)
Fourniture II
Cornet III
Cromorne 8 B. et D.

Echo
26 toetsen (c#’ tot e’’’ ?)

Bourdon 8
Prestant 4
Doublette 2
Cornet II

Pas een eeuw later, in 1902, werd de kerk een parochie. Ze verkeerde in een te slechte staat om er missen te vieren, zodat de diensten in een voorlopige kapel werden gehouden, waarvoor een klein orgel werd gehuurd.

Vervolgens vestigde de parochie zich in de kapel van Sint-Filip van Neri, waar in 1920 een orgel werd geïnstalleerd door de Brusselse firma Slootmaekers. Dit orgel werd later verplaatst en uitgebreid bij de opening van de gerestaureerde abdij, en in oktober 1927 gewijd door kardinaal Van Roey. Het mechanische instrument kende echter geen lang leven in de abdij, want in 1929 was er sprake van de bestelling van een nieuw orgel.

Onder de invloed van de bekende kanunnik Van Nuffel van het Lemmensinstituut in Mechelen, koos men voor de bestelling van een orgel met elektrische aandrijving, in die tijd een uiterst modern systeem.

In België bouwde niemand dit soort van instrument. In de Verenigde Staten en in Engeland waren de prijzen erg hoog. In Frankrijk hadden de systemen hun sporen nog niet verdiend, zodat alleen Duitsland overbleef dat dit soort orgels tegen betaalbare prijzen bouwde.

Daarnaast werd overeengekomen dat de hoofdkast van het orgel door de gebroeders Georges en Michel Verstraete uit het Belgische Rumbeke zou worden gebouwd.

Uit de archieven weet men dat er twee soorten hoofdkasten werden voorgesteld, de ene in neogotische stijl, de andere in modern style, met pijpen zonder balgbak. Uiteindelijk koos men een opengewerkte hoofdkast die niets van de pijpen toonde.

Dit orgel werd op zaterdag 7 maart 1931 ingespeeld door organist Flor Peeters, in de aanwezigheid van Koningin Elisabeth en vele personaliteiten uit de muziekwereld (J.Jongen), ministers enzovoort.

Het instrument onderging enkele aanpassingen om een betere stabiliteit van de wind te garanderen, terwijl er vier registers aan werden toegevoegd om het wat zwakke volume te versterken.

55 jaar later is dit het orgel dat wij nog altijd kunnen horen, maar dat vele kleine beschadigingen heeft ondergaan, vooral van zijn elektrische leidingen, als gevolg van slijtage.

Een bestek, getekend G. Delmotte-Lory, van 12 mei 1992 stelt een renovatie van het volledige elektrische systeem voor, samen met een wijziging van de windladen om een gemakkelijker te onderhouden systeem te verkrijgen. Dit bleef zonder gevolg.

In 1996 maakte Fançois Houtart een studie voor een volledige restauratie voor de rekening van de kerkfabriek. In 2002 werd deze studie aangepast. Na meerdere vergaderingen en raadplegingen, besloot men het instrument te behouden en het te restaureren in zijn oorspronkelijke staat o.a. windladen enz. Op vier voorstellen kreeg de Manufacture d'Orgues Schumacher de Baelen (B) de voorkeur.